Ομιλία Επίτιμου Προέδρου Ομίλου ΠαραδοσιακώνΣκαφών κ. Μανώλη Ψαρρού

Κυρίες και κύριοι
Φίλοι των παραδοσιακών σκαφών

Πριν οκτώ χρόνια μερικοί φίλοι με πίστη και αγάπη στην μεγάλη μας ναυτική παράδοση και στα παραδοσιακά σκάφη δημιουργήσαμε τον ΠΟΛΠΊΣΤIΚΟ ΟΜΙΛΟ “ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ”.
Σήμερα λοιπόν, βρισκόμαστε εδώ για να ενώσουμε τις δυνάμεις και τις φωνές μας και να περισώσουμε ότι απέμεινε από την θαλάσσια πολιτιστική μας κληρονομιά. Τα καρνάγια μας τα ξύλινα σκάφη την ναυτοσύνη των Ελλήνων.

Τα τρεχαντήρια, τα περάματα, τα καραβόσκαρα, τα σκαριά αυτά που έκαναν τους Έλληνες να μεγαλουργήσουν και να υπερέχουν έναντι άλλων παράκτιων λαών της Μεσογείου και που έκαναν την πατρίδα μας πρώτη δύναμη στην ναυτιλία, έχουν μειωθεί δραματικά.

Αρχίζοντας να γράφω την ομιλία μου ήρθαν στο μυαλό μου τα λόγια ενός Τούρκου φημισμένου ναυάρχου και χαρτογράφου που το βιβλίο του το διάβασα πριν από αρκετά χρόνια και που ύστερα από έρευνα δύο ετών στο Αιγαίο έστειλε μια αναφορά στον Σουλτάνο που κατέληγε ως εξής: «Είδα όλα τα νησιά ανακάλυψα καινούργια λιμάνια και καταφύγια, πουθενά δεν είδα Τούρκο». Τότε κατάλαβα γιατί τα νησιά του Αιγαίου έμειναν ουσιαστικά ανεξάρτητα και ελεύθερα στα χρόνια της σκλαβιάς. Οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να ανταγωνισθούν την ναυτοσύνη των Ελλήνων και εγκατέλειψαν τα νησιά Από τότε ζω με την αγωνία ότι κάποιος άλλος ερευνητής θα έγραφε τώρα για τα νησιά μας: Είδα πολλές καφετέριες, τουριστικά ξενοδοχεία, κλαμπ αλλά δεν είδα ούτε ένα Έλληνα ναυτικό στα νησιά του Αιγαίου Τότε το Αιγαίο θα πάψει να είναι Ελληνικό.

Λάθη πολλά έχουν γίνει από όλους μας με αποκορύφωμα την τελευταία δεκαετία να καταστραφούν τα περισσότερα από τα ξύλινα αλιευτικά μας σκάφη σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να μειωθεί ο αλιευτικός μας στόλος που μαζί με την αφαίρεση της άδειας αλιείας, επιδοτούν και την καταστροφή των σκαφών.

Το έγκλημα αυτό σε βάρος της ναυτικής μας παράδοσης, παρά τα υπομνήματα , τις προσπάθειες και την επίκληση της κοινής λογικής συνεχίζεται.
Και αν αυτό δεν είναι κατανοητό από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών και του Υπουργείου Γεωργικής Ανάπτυξης θα έπρεπε να το αντιληφθεί το Υπουργείο Πολιτισμού. Και εδώ επισημαίνουμε (καταγγέλλουμε) ακατανόητη συμπεριφορά και αδιαφορία. Αντίθετα ότι έχουμε βρει ανταπόκριση από το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης. Για αυτό άλλωστε σήμερα βραβεύουμε την επικεφαλής του, κυρία Φάνη Πάλλη Πετραλιά ελπίζοντας ότι η ανταπόκριση αυτή θα υλοποιηθεί και με έργα στο αμέσως προσεχές μέλλον.
Τα ξύλινα σκάφη, μετά από την αφαίρεση της αλιευτικής άδειας θα μπορούσαν να αγοραστούν από ιδιώτες και να μετατραπούν σε σκάφη αναψυχής επαγγελματικά ή ιδιωτικά.

Σκάφη που θα ταξιδεύουν και μέσα σε αυτά θα μεγαλώνουν παιδιά που θα αγαπήσουν, γνωρίζοντας, τις θάλασσες μας, τα νησιά μας, την ναυτική παράδοση μας.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η μετασκευή, η επισκευή και η συντήρηση των σκαφών αυτών θα δώσει δουλεία και θα διατηρήσει ζωντανά πολλά καρνάγια νησιών και ναυτικών πόλεων.
Καταστρέφουμε τα περίφημα αυτά σκάφη που δοκιμασμένα στις θάλασσες μας έχουν δώσει για δύο και πλέον χιλιετίες τις εξετάσεις τους και στους πλέον ριψοκίνδυνους και κουτουριάρηδες ναυτικούς μας.

Καταστρέφοντας ένα παραδοσιακό σκάφος είναι σαν να καταστρέφουμε ένα παραδοσιακό πέτρινο σπίτι νησιού μας και στην θέση του τοποθετούμε ένα λυόμενο, για την περίπτωση μας με προϊόν καλουπιού και χωρίς προσωπικότητα ξενόφερτου σκάφους.
Καταστρέφουμε τα σκάφη μας χωρίς καν να μπούμε στον κόπο να τα αποτυπώσουμε, να κρατήσουμε τις ναυπηγικές γραμμές τους και τα κατασκευαστικά τους σχέδια γιατί αυτά φτιάχτηκαν από λαϊκούς παραδοσιακούς μαστόρους δημιουργήματα φαντασίας, αγάπης, πείρας ετών και δεν είναι πουθενά καταγεγραμμένα.

Καταστρέφουμε αφήνοντας απροστάτευτη τη θαλάσσια πολιτιστική κληρονομιά μας.
Θα πρέπει λοιπόν τα σκάφη που μας έχουν απομείνει να είναι ο πυρήνας για την αναβίωση της παραδοσιακής μας ναυπηγικής τέχνης και της ναυτοσύνης μας.
Στο σημείο αυτό, σαν μέλος οικογένειας που ασχολείται τρεις γενιές με κατασκευή, επισκευή, συντήρηση, σκαφών οφείλω να επισημάνω το φημολογούμενο ότι τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη έχουν μεγάλη συντήρηση σε σύγκριση με ένα πλαστικό ή σιδερένιο είναι αναληθές ίσως έχουν κόστος κατά τι μεγαλύτερο γιατί οι ασχολούμενοι με αυτά έχουν γίνει δυσεύρετοι.
Επίσης είναι λάθος να πιστεύουμε ότι το ξύλινο σκάφος και τα καρνάγια θα εκλείψουν, κάνοντας μία αναδρομή στο παρελθόν θα δούμε ότι ποτέ δεν εξέλειψαν αλλά απλά άλλαζαν τόπους, ΓΑΛΑΞΙΔΙ - ΣΑΜΟΣ - ΣΚΟΠΕΛΟ - ΣΚΙΑΘΟ- ΣΥΡΟΣ - ΠΕΡΑΜΑ - ΚΟΙΛΑΔΑ και άλλου , τώρα ίσως αν δεν προσέξουμε να αλλάξουν χώρα.

Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στην γείτονα Τουρκία και στα παράλια της που είναι γεμάτα με καρνάγια που κατασκευάζουν ξύλινα σκάφη - υποδεέστερα των Ελληνικών- για όλη την Ευρώπη παίρνοντας και Ελληνικές παραγγελίες Και αυτό αποτελεί ένα σημαντικό έσοδο στην εθνική τους οικονομία.
Συνοψίζοντας λοιπόν, για να μην μακρολογήσω και σας κουράσω άλλο, πρέπει όλοι να δεσμευτούμε ότι δεν πρέπει πλέον να καταστραφεί κανένα αξιόλογο παραδοσιακό σκάφος.
Πρέπει να εκμεταλλευτούμε την μεταστροφή που υπάρχει για τα ταχύπλοα δαπανηρά και ρυπογόνα σκάφη την θέση των οποίων έχουν αρχίσει να παίρνουν ξενόφερτα ιστιοπλοϊκά και πρόχειρο κατασκευές ανυπόληπτων τούρκικων και να προσπαθήσουμε την θέση αυτή να πάρουν ξύλινα Ελληνικά παραδοσιακά κατασκευασμένα με καινούργια τεχνοτροπία σκάφη.

Πρέπει να γίνει σύνθημα μας το τρίπτυχο καΐκι - καρνάγιο- ναυτοσύνη.

Πρέπει να βοηθήσουμε όλοι το κάθε νησί να διατηρήσει τουλάχιστον τα εναπομείναντα καρνάγια που και αυτά είναι υπό διωγμό και μετατρέπονται από πηγές δημιουργίας και πολιτιστικής μας κληρονομιάς σε καφετέριες κλαμπ κλπ.

Πρέπει να γίνουν σχολές καραβομαραγκών που η πρακτική τους εξάσκηση να γίνεται στα καρνάγια της χώρας μας και θα έχουν για αρκετό χρονικό διάστημα εξασφαλισμένη δουλεία.
Πρέπει να ενισχυθεί η κατασκευή και η επισκευή παραδοσιακών σκαφών σε συνδυασμό με την προώθηση τραπεζικού leasing όπως γίνεται και με τα εισαγόμενα σκάφη.
Τέλος θα πρέπει να δικαιολογηθώ γιατί δεν αναφέρθηκα καθόλου για το Πέραμα, όπου η έδρα του ομίλου μας και η πόλη που δραστηριοποιήθηκε από το 1924 μέχρι και τώρα η οικογένεια μου, γιατί θα απαιτείτο πάρα πολύ χρόνος και μία άλλη φορά θα πρέπει να μιλήσουμε μόνο για αυτό και μόνο για το Πέραμα για την τέχνη και τις δημιουργίες του.