To Ναυτικό Μουσείο των Οινουσσών.

Το κόσμημα των Οινουσσών, το Ναυτικό Μουσείο, είχαμε την τύχη να επισκεφτούμε το απόγευμα της Πέμπτης 21 Φεβρουαρίου 2008.
Μέσα από τα εκθέματα του ταξιδέψαμε στις εποχές που τα Αιγνουσιώτικα ιστιοφόρα όργωναν τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, και οι άξιοι και σπουδαίοι καπεταναίοι τους, μεγαλούργησαν στο εμπόριο και τη ναυτιλία.

Δεν τυχαίο που ο «ξεναγός» μας, ο κος Παναγιώτης Κουνής, στάθηκε ιδιαίτερα στην αντίφαση αυτή, μεταξύ του λιλιπούτειου μεγέθους των Οινουσσών, και του οικονομικού γιγαντισμού που κατάφεραν να επιτύχουν τα παιδιά της, αγωνιζόμενα στον θαλάσσιο στίβο.
Και ανεβαίνοντας την σκάλα που οδηγεί στον κύριο εκθεσιακό χώρο, γνωρίσαμε κάποιες από αυτές τις οικογένειες, και εντυπωσιαστήκαμε από το πλήθος των «θυρεών» που στόλιζαν και στολίζουν τις τσιμινιέρες των πλοίων τους.

Τα εκθέματα του μουσείου όμως επεκτείνονται και καταγράφουν όλες τις φάσεις της εμπορικής μας ναυτιλίας. Από τα ιστιοφόρα στα ατμόπλοια, το μεταπολεμικό πέρασμα στα λίμπερτυ, που καταξίωσαν τους Αιγνουσιώτες στο διεθνές ναυτιλιακό στερέωμα, μέχρι τους σημερινούς μεγάλους στόλους, αλλά και τον βαρύ φόρο αίματος των πληρωμάτων τους.
Η καταγραφή αυτή γίνεται κυρίως μέσα τα έργα του δικού μας πλοιογράφου, του Αριστείδη Γλύκα, για τον οποίο ο κος Κουνής αναφέρει:
«Ο Αριστείδης Γλύκας ήταν καταπληκτικός ζωγράφος. Αγαπάει πάρα πολύ το ιστιοφόρο πλοίο και το αποτυπώνει καταπληκτικά. Δεν παραλείπει βέβαια να βάλει και άλλα στοιχεία όπως π.χ. στο φόντο να τοποθετήσει ένα ατμόπλοιο συμβολίζοντας με αυτό τον τρόπο την νέα τεχνολογία που έρχεται. Την ίδια αγάπη στα ιστιοφόρα είχαν και πολλοί πλοιοκτήτες όπως η οικογένεια Βαλαντάση. Τα παιδιά παρότρυναν τον πατέρα τους να προχωρήσουν στην αγορά ατμόπλοιων, αλλά αυτός ανένδοτος. Τους έλεγε: Μ΄αυτά ζήσαμε μέχρι τώρα, μ’αυτά θα συνεχίσουμε. Και φυσικά κατεστράφησαν».

Η συλλογή έργων του ζωγράφου είναι πραγματικά εκπληκτική. «Η μεγαλύτερη που υπάρχει» λέει με υπερηφάνεια ο κος Κουνής. Απεικονίζονται πλοία όλων των τύπων, σε καταστάσεις γαλήνης αλλά και θύελλας, σε ειρήνη αλλά και σε πόλεμο. Το μπρίκι «Μιχαήλ» του Μάρκου Λαιμού, το μπάρκο «Αλέξανδρος»» της οικογένειας Μ.Κ Πατέρα, το μπάρκο «ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΚΑΘΙΣΤΟ» των αδελφών Ποντικού που βυθίζεται από τα πυρά Γερμανικού υποβρυχίου κατά των πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το λόβερο «Θεόδωρος» του Δ. Λυγνού, είναι μερικά από αυτά. Εκτίθενται επίσης και έργα Ιταλών και Ισπανών πλοιογράφων.
Εκτός όμως από τους πίνακες, υπάρχουν και τα ναυπηγικά μοντέλα ολόκληρα ή μισά τα «μισομόντελα», εξαρτήματα καραβιών, και κάτι που μας ενδιέφερε ιδιαίτερα. Το κασελάκι του καραβομαραγκού, το οποίο και δεν χάσαμε την ευκαιρία να περιεργαστούμε.

Στην συνέχεια περάσαμε στην αίθουσα «Αντωνίου Σπ. Λαιμού» προς τιμή του ανθρώπου που δώρισε στο Μουσείο την σπάνια συλλογή του, αποτελούμενη από περίτεχνα μοντέλα πλοίων, που κατασκεύαζαν οι Γάλλοι αιχμάλωτοι των ναπολεόντειων πολέμων της περιόδου 1789-1816.
«Αν έγινε το ναυτικό Μουσείο Οινουσσών, έγινε για να στεγάσει και να φιλοξενήσει αυτήν εδώ την συλλογή. Είναι μοναδικά στον κόσμο σε ποιότητα και ποσότητα. Τα εκθέματα αυτά τα αντιμετωπίζουμε όχι σαν μοντέλα αλλά σαν έργα τέχνης και απορούμε πραγματικά με το τι μπορεί να φτιάξει ο άνθρωπος κάτω από τις χειρότερες συνθήκες» . Μεταξύ των εκθεμάτων υπάρχει και ένα ναυπηγικό μοντέλο του 1840 που κοσμούσε τα ναυπηγεία του Σάτερλαντ ανυπολόγιστης αξίας και το «Victory» του Νέλσωνα, έργο και αυτό πενταετούς ομαδικής δουλειάς αιχμαλώτων. Για το τελευταίο «είχε έρθει ο Δ/ντής του Βρετανικού Μουσείου για να το αξιολογήσει. Τρεις μέρες δεν έβγαινε έξω ούτε για φαγητό, και αναρωτιόταν συνεχώς πως το άφησε η Αγγλία να φύγει».
Στη συνέχεια με αφορμή κάποια σχόλια μας για την περίτεχνη ξυλόγλυπτη λαγουδέρα στην αίθουσα ο κος Κουνής δεν έχασε τη ευκαιρία.
«Ονομάζεται διάκι. Προέρχεται από την λέξη οίαξ που αναφέρει και ο Όμηρος. Ο οίαξ του οίακος. Και ο λαός μας το έκανε διάκι. Βλέπετε πόσες χιλιάδες χρόνια και η ίδια λέξη χρησιμοποιείται ακόμα».
Τελειώνοντας την περιήγηση μας στου Μουσείο είδαμε και το αντίγραφο του τιμητικού διπλώματος που δόθηκε το 1836 από τον γιό του Μιαούλη Λιμενάρχη Σύρου, στον Κωνσαντίνο Λαιμό, προς τιμή του πατέρα του Διαμαντή Λαιμού, ο οποίος ήταν ο πλοηγός που οδήγησε μέσα από το «διαπόρι» των Οινουσσών το πυρπολικό του Κανάρη κατά την ανατίναξη της ναυαρχίδας στο λιμάνι της Χίου.
Στην συνέχεια, αφού κάναμε ένα σύντομο διάλλειμα στην καφετερία του Ναυτικού Ομίλου, ανεβήκαμε το λιθόστρωτο καλντερίμι που οδηγεί στο Πνευματικό Κέντρο των Οινουσσών, δίπλα στην επιβλητική εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Εκεί παρακολουθήσαμε την εκδήλωση-αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία, τον ποιητή των Μαραμπού, με συνδιοργάνωση του Δήμου Οινουσσών, της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, και του Συλλόγου Φίλων Οινουσσών. Το πρόγραμμα της εκδήλωσης περιελάμβανε ομιλία με θέμα « Νίκος Καββαδίας, ο «αμαρτωλός» της νεοελληνικής μας ποίησης» από τον κ. Γεώργιο Δανιήλ, απαγγελίες ποιημάτων, και συναυλία των χορωδιών Πνευματικού Κέντρου Οινουσσών και Χορωδίας Χίου υπό την διεύθυνση της μαέστρου κας Ελευθερίας Λυκοπάντη, σε μελοποιημένα από τον συνθέτη Θάνο Μικρούτσικο, έργα το ποιητή.
Έτσι λοιπόν γεμάτη «θάλασσα», ολοκληρώθηκε η απογευματινή μας βόλτα στην Αιγνούσσα, αφήνοντάς μας τις καλύτερες εντυπώσεις.